Ik heb de afgelopen vier dagen iets geweldigs geleerd. Een verreikende – en daardoor zeer verrijkende – manier om mezelf beter te leren kennen. Vanuit meer zelfliefde door meer zelfinzicht leer ik de leiding over mezelf terug te nemen. Op een zachte, liefdevolle manier – en dat is nieuw.
De afgelopen vier dagen plaats volgde ik een training tot SoulCollage® facilitator. En daarbij is er iets in mij verschoven. Het calvinistische deel in mij dat gelooft dat lijden noodzakelijk is, is verzacht. Net als het deel dat ervan overtuigd is dat alle verandering moeilijk is. En per definitie moeizaam gaat.
Ik voelde afgelopen dagen ten diepste dat het goed is – precies zoals het nu is. Dat ik goed ben – precies zoals ik nu ben.
Ik heb dat geleerd door te knippen, plakken, scheuren en schilderen. Door zo steeds een deel van mijzelf (letterlijk!) op een kaart te zetten. En daarna die kaart te laten spreken: wie is dat deel van jou? Wat wil die jou zeggen? Wat heeft die van je nodig? Is ‘ie in balans?
Deze manier van intuïtieve collagekaarten maken en die laten spreken heet SoulCollage®. Het afgelopen lange weekend heb ik geleerd hoe ik mensen in dit prachtige proces kan begeleiden. Want deze manier van werken deel ik heel graag. Maar eerst: het pad dat ik afgelopen jaren bewandelde – om te begrijpen waarom SoulCollage® zo’n shift brengt.
Mijn pad: van totale diepte naar voorzichtig weer in het licht
In de zomer van 2023 liep ik vast. Muurvast. Thuis was veel spanning, om die op te lossen moest ik veel in de buitenwereld regelen, en dat lukte niet. Omdat het tóch echt moest, heb ik mezelf onder grote druk gezet. Met resultaat: ik fixte wat er gefixt moest worden om het thuis beter te laten lopen. En stortte vervolgens totaal, maar dan ook totaal, in.
Angstaanvallen, zo’n 8 per dag, hielden me binnen. Als ik me toch naar buiten waagde, kon ik zomaar ineens midden op een druk kruispunt bevriezen. Niet meer kunnen bewegen. “Blijf dan ook thuis! Wees mild voor jezelf!” Werd mij van alle kanten geadviseerd. Maar dat vond ik heel moeilijk. Thuis was waar de crisis plaatsvond. In beweging voelde ik me veilig.
Ik verzon dus een list: elke keer als ik door angst bevangen werd, moest ik het dichtsbijzijnde cafeetje in. Een thee bestellen. Mijn koptelefoon opzetten. En tekenen.
Intuïtief tekenen voor meer zelfinzicht
Niet dat kopje thee, niet het uitzicht, niet de mensen om me heen op dat blanco vel vastleggen – dat voelde veel te intimiderend. Nee: toevalstekenen. Met mijn niet-dominante hand lijnen trekken, dat willekeurige lijnenspel aandachtig bekijken en vervolgens een deel daaruit uitwerken.
Twee gekruiste lijnen – he, dat lijkt wel een vis. De vis uitwerken, met een oranje potlood. Waar kijkt die vis naar? Hé, dat lijkt wel een anker. Dat anker uitwerken. Dat uitgevlekte lijntje lijkt wel een wolk. Die tekenen. Na een kwartiertje was ik gekalmeerd, en had ik een verhaal voor me liggen: een grote vis zwemt rond in de wolken en ziet in de verte een groen anker. Zo bracht ik veel halve uurtjes door in café’s, achter een theetje.
Op een gegeven moment raakte ik geïntrigeerd door al die verhalen. Want die vis die door de wolken zwemt en in de verte een anker ziet – die voelde op de één of andere manier bekend. Toen vond ik TekenTaal, ontwikkeld door Lisa Borstlap.
Therapie, tekentaal en heel veel tranen
TekenTaal is een manier van werken waarmee je door middel van tekeningen, schilderijen, collages of andere beelden naar buiten brengt wat in er in je leeft. Daarmee wordt een probleem zichtbaar, benoembaar en voelbaar gemaakt.
Bovendien kun je er afstand van nemen en het objectief bekijken; het ligt immers letterlijk voor je op tafel. Door aan/over het beeld vragen te stellen en de tekening te lezen, krijg je vanuit een heel ander perspectief (namelijk dat van de tekening) inzicht in dat probleem. In jezelf dus ook. Zo kun je op een ongedachte manier tot een onverwachte oplossing komen – vanuit een kracht die je al in je draagt. Zelfhelend tekenen, kortweg.
Mezelf beter te leren kennen – dat wilde ik meer dan alles. Want ik begreep NIKS van mezelf. Ik zat vast en wist niet hoe ik ooit nog los kon komen.
Ik besloot de opleiding TekenTaal voor je beroepspraktijk bij José te Hennepe te volgen – niet met de ambitie om therapeut te worden, maar vanuit een diep verlangen om mijn tekeningen (en daarmee dus ook mezelf) te leren begrijpen.
Wel een sleutel, maar waar is dat slot?
Ik leerde verschillende technieken en methoden, zoals lichaamsexpressie, energetisch werk, voice-dialogue, visualisatie, geleide fantasie en associatietechnieken. En allerlei vormen van intuïtief en energetisch tekenen, schilderen, krijten.
Ik maakte een ontzagwekkende hoeveelheid tekeningen, mandala’s, schilderingen. Ik leerde hoe die te bevragen. En man o man. Keer op keer kwamen dezelfde thema’s terug. Liters tranen heb ik gestort.
En keer op keer zag en voelde ik: ik heb de sleutel zelf in handen. Ik wist alleen echt niet hoe ik de sleutel moest gebruiken. Hoe zet ik de stap naar meer zelfliefde door meer zelfinzicht?
Intussen ging het thuis langzaam maar zeker ook beter. Ik volgde IFS-therapie, waar ik in gesprek kwam met die innerlijke delen die zo bang zijn, onzeker, of woedend.
Ik durfde wat meer, en ging op een tantra-reis: daar leerde ik mijn levensenergie opnieuw kennen. De kracht daarvan, als ik mijn schaamte af durf te leggen. Hoe het dan kan gaan stromen. En hoe goed dat voelt.
Ik ging in praattherapie, bij een confronterende psycholoog. Ik leerde denken en leven volgens de ACT-methode, in een groep mensen die met heel andere, en toch in de kern dezelfde, problemen.
Ik ben niet stuk
Langzaam maar zeker begin ik te begrijpen: ik ben niet stuk. Ik ben heel. Precies zoals ik nu ben, inclusief die angsten. Ik leerde onder woorden brengen wat belangrijk voor mij is. Wat zijn eigenlijk mijn waarden?
Ik leerde dat je vanuit die waarden kunt leven. Sterker nog: dat een toegewijd leven de energie geeft om de tegenslagen in het leven op te vangen. Terug te veren.
Ik leerde grenzen stellen – aan anderen, en ook aan mezelf. Ik leerde ruimte innemen. En ik leerde ruimte maken. Voor al die delen in mij. In mijn leven. Maar ook in mijn huis: een ruimte om te kunnen creëren. Ik hoef niet meer per se wég thuis – ook niet als het weer even pittig is.
SoulCollage® – en hoe te verzachten
En toen kwam SoulCollage® op mijn pad. Ik volgde inspirerende workshops, o.a. bij Mirjam Rosier en Catharina Janssen, ergens in mei. In juli gaf ik me op voor de training SoulCollage® Facilitator Training van Lucy Schaaphok.
Die vond afgelopen vier dagen plaats. En daarbij is er iets in mij verschoven. Het calvinistische deel in mij dat vind dat lijden noodzakelijk is, is verzacht. Net als het deel dat ervan overtuigd is dat alle verandering moeilijk is en moeizaam gaat.
Zachte, diepe zelfzorgmethode: meer zelfliefde door meer zelfinzicht
SoulCollage® is een zachte, diepe zelfzorgmethode. Bij SoulCollage® vertrouw je op de eigen kracht en het zelfleiderschap van mensen. Je zet hen in (terug) in de kracht die ze sowieso al hebben, door met hen een collagekaart maken, hen die collagekaart te laten onderzoeken, en die zelfs even te ‘worden.
Het SoulCollage®-proces is ontspannend: met het maken van je collagekaart zet je iets dat in jou leeft, een deel of stemmetje in jou, op papier. Letterlijk: buiten jezelf, om met enige afstand naar te kijken. Die intuïtieve ontlading en die afstand geven ruimte om vervolgens ‘in je kaart te stappen’.
Even heel bewust in dat deel van jou te stappen dat altijd maar kritiek heeft op alles wat je doet. Of dat deel in jou dat bang is voor spinnen. Of dat stemmetje dat roept: “Die jurk moet je echt kopen, daar wordt je leven zoveel beter van!” Je geeft dat deel voor even een stem: het mag zich helemaal laten horen. En in ruil daarvoor laat het zich even helemaal zien. Zo leer je dat deel kennen. Je maakt dat deel bewust – inclusief diens gedrag.
Vervolgens kun je weer uit die kaart, en daarmee uit dat deel, stappen. Dat alleen al: het besef dat ook die innerlijke criticus maar een deel in jou is. Dat die het beste met je voorheeft, maar tegelijkertijd: dat die niet per se gelijk heeft. Dat je dus niet perse het bijbehorende gedrag hoeft te vertonen.
Gekwetste delen én gelukkige delen in je eigen tarot deck
Je leert bovendien dat er ook delen in jou zijn die je toejuichen. Die je omarmen. Die blij zijn met hoe je je gedraagt op je werk. Met hoe je eruit ziet. Die tevreden zijn met de manier waarop je je kinderen opvoedt. Ook over die delen kun je SoulCollage®-kaarten maken.
Wanneer je een aantal SoulCollage®-kaarten hebt gemaakt, kun je die als een eigen orakeldeck gebruiken. Je eigen tarotdeck! Die kun je vervolgens om advies vragen. Zo kunnen je kaarten (die dus delen van jouzelf zijn) antwoord geven op een vraag die je met je denkhoofd niet opgelost krijgt. En voel je meer zelfliefde, door meer zelfinzicht.
Begeleiden, uitgesproken niet: bevragen
Eigenlijk lijkt het proces van SoulCollage ontzettend op het proces dat ik leerde in de opleiding TekenTaal. Vooropgesteld: het zijn beide prachtige methodes om tot meer zelfinzicht en meer zelfliefde te komen. Het grote verschil is je rol als begeleider.
In TekenTaal leerde ik doorvragen op de dingen in de tekening die opvallen, of die ‘niet kloppen’ – in ieder geval niet met het verhaal dat de tekenaar er bij vertelt. Bijvoorbeeld: “Ik zie veel rood in je tekening. Wat betekent de kleur rood voor jou?” Of: “Je tekende een krachtige eenhoorn, zei je. Als ik naar de tekening kijk, zie ik drie benen, in plaats van vier. Hoe voelt dat voor jou?” Best confronterend, soms.
Als tekenaar heb ik watervallen aan tranen gestort in de oefenlessen. En daar heb ik ontzettend veel van geleerd. En toch… dit weekend heb ik een andere manier gevonden om van intuïtief werk te leren.
Van bevragend naar begeleidend
Met SoulCollage® ga je juist níet in gesprek met de persoon die de collagekaart maakte. Je bent er als begeleider, soms ook als schrijver of als getuige.
Je begeleid de maker om door middel van haar eigen intuïtie in gesprek te komen met het deel in haar dat zich op dat moment wil laten zien. Je creëert de veilige ruimte waarin die persoon ‘in haar kaart kan stappen’. Je helpt haar vragen te stellen aan haar eigen kaart. Je schrijft de antwoorden op.
Als iemand een kaart maakt met overwegend de kleur rood erin, en een driebenige eenhoorn in het midden, maar ze richt zich op het muisje in de rechteronderhoek – dan is dat helemaal oké. Dat is haar proces. Zij weet veel beter dan jij wat zij op dit moment nodig heeft.
Als begeleider ga je dus niet ‘peuteren’. Geen dingen uitlichten. Niet confronteren. Je vertrouwt ten volle op de wijsheid van de persoon die je begeleid. Je gaat uit van haar behoefte aan meer zelfliefde door meer zelfinzicht en je concentreert je op het laten stromen van haar of zijn intuïtie.
No pain no gain – no more
Wat ik dus de afgelopen vier dagen heb geleerd? Hoe ik die stap naar meer zelfliefde door meer zelfinzicht zet. De les is: ik ben al heel. Goed zoals ik ben. Ik heb ten diepste gevoeld dat alle delen die in mij leven er mogen zijn. Een voorbeeld?
Ik heb een deel in mij dat doodsbang is om alleen te staan. Ik heb een deel dat daar keihard over oordeelt (slappeling!). En ik heb ook een deel in mij dat met eindeloze vergeving naar die dynamiek kijkt.
En: al die delen hebben het beste met mij voor. Zij willen mij veilig houden. Alleen zijn de manieren die ze daarvoor hebben ontwikkeld, en het gedrag dat ik daar door vertoon, niet altijd helpend. En soms zelfs schadelijk.
Door die gekwetste delen beter te leren kennen, en te begrijpen wanneer zij het stuur in handen hebben, kan ik hen helpen ontspannen. Hen op hun beurt in balans helpen brengen, zodat ze kunnen doen waar ze eigenlijk goed in zijn.
Het verlaten kind wil gewoon spelen. De innerlijke criticus heeft een scherp oog voor dingen die goed voor mij zijn. Daar kan ik als heel mens ontzettend veel plezier uit halen. Door dit te begrijpen, de delen zichzelf te laten zijn voor even, kan ik het stuur weer terug in eigen handen nemen. En ten volle mijzelf zijn – inclusief de angsten, de woede, de oordelen.
Doordelen
Als ervaringsdeskundige deel ik deze kennis graag met mensen die daar behoefte aan hebben. Die meer zelfliefde door meer zelfinzicht willen voelen. Dat doe ik elke zaterdagochtend in ZIEL, de bewustzijnsruimte in BoTu, Rotterdam. Van 09:30 tot 10:30 begeleid ik een sessie Mediteren op papier. Gratis. Alle materialen zijn voorhanden.
De sessie is ook online te volgen. Als je potloden, tijdschriften en blanco kaarten in huis hebt, is dat geen probleem. Ik werk zelf op 10×15 cm formaat; de HEMA verkoopt blanco ansichtkaarten.
Let op: het officiële formaat voor SoulCollage®-kaarten is 12,6 x 20,4 cm. Wil je hier graag op werken, dan kun je zelf kaarten in die maat snijden, of je kunt kaarten bestellen in de webwinkel van Lucy.
Goed om even te herhalen: ik ben geen therapeut. Ook niet een coach. Ik ben een soort doula, en dan in de oorspronkelijke oud-Griekse betekenis: een ‘dienende vrouw’. Ik begeleid de sessie zodat jij je kunt richten op het proces. Dat jij aan het licht kunt laten komen wat op dat moment aan het licht kan en wil komen. Je je eigen helende kracht kunt ervaren.
Meedoen aan de zaterdagsessie Mediteren op papier?
Mail me je naam en telefoonnummer op dianavanewijk(apenstaartje)gmail.com, dan voeg ik je toe aan de WhatsApp-groep van TekenTraag. Je kunt via deze link ook direct lid worden. Dit is ons belangrijkste communicatiekanaal, waar je bijv ook de tijden en eventuele andere informatie krijgt.
Dus ben je toe aan meer zelfliefde door meer zelfinzicht? Meld je aan en doe met ons mee.